Şu demek; tarihî Bodrum’u ve çarşısını bitirdik ya, şimdi Bodrum tarih çarşısıyla teselli bulacağız, demek oluyor. İroni bir tarafa, başlığı koyarken “Tarihi Mısır Çarşısı”’ndan esinlenmedim dersem yalan olur. Madem alternatif turizm seçenekleri üzerine kafa yoruyoruz, Bodrum’un bir tarih tüneli veya bir tarih çarşısı neden olmasın?
Hayal peşinde koşmuyorum, olabilecekleri Bodrum’un ihtiyacı ve kapasitesi doğrultusunda öneriyorum. Artık şunu kabul edelim; turizmde eski berbere tıraş olma devri bitti. Bodrum’u yeniden cazibe merkezi haline getirmek için yeni şeyler yapmak lazım. Lakin bizi bekleyen felaketi görmemek için gözlerini kapatıp ıslık çalanlara tabii ki bir sözüm yok. Sözüm Prometheus’un ateşi gibi gerçek Bodrum sevdasını kalbinde saklayanlara.
Farkındaysanız hep orijinal alternatif turizm seçenekleri üzerinde duruyorum. Acaba niçin hep uçuk(!) ve farklı projelere dikkat çekiyorum? Çünkü biliyorum ve görüyorum ki, beş on yıl sonra bu çılgın projeler Bodrum turizmi ve ekonomisi için can simidi olacak.
Çünkü o zamana kadar özgün, geleneksel, Bodrum’u Bodrum yapan tüm değerlerimizi bozuk para gibi harcamış olacağız ve tutunacak dalımız kalmayacak. İşte bittik, tükendik eyvah dediğimiz o anda, metropole dönüşmüş Bodrum’u nasıl ayakta tutabileceğimizin derdine düşeceğiz. Mankurtlaşmış, başkalaşmış bu bozulan kimliği ile hibrit versiyon yeni Bodrum’un tekrar cazibe merkezi haline gelebilmesi için bu projelere çok ihtiyaç duyulacak. Kısacası insanların Bodrum’a gelmesi için yeni, özgün ve çılgın seçenekler sunmalıyız ki, ekonominin de turizmin de çarkı dönsün.
Abartmadan söylüyorum, şimdi sessiz kaldıklarına, duymamış gibi davrandıklarına bakmayın, işte o zaman bu projelere “mal bulmuş Mağribi” gibi sarılacaklar. Lütfen bu öngörümü bir yere not edin.
Hayalleri büyük olanın başardığı işler de o kadar büyük olur. Hayal kurmaktan bile korkanlardan bu projeleri hayata geçirmesini bekleyecek kadar saf değilim. Ben bu önerilerimi gelecek kuşak için kaleme alıyorum. Bu tezimi tarihten bir örnekle pekiştirelim;
Cihan Padişahı cennet mekan Fatih Sultan Mehmet, 1453’te 21 yaşındayken İstanbul’u fethedip Doğu Roma İmparatorluğuna son verdi. 9 yaşında hafız, 12 yaşında padişah olan II. Mehmet, 7 yaşında bahçede çocuklarla çelik çomak oynarken, elindeki değnekle en ince detaylarına kadar kum üzerine İstanbul’un krokisini çiziyordu ve şehre at üstünde nereden gireceğini hesaplıyordu.
İşte ll. Mehmed’i Fatih Sultan Mehmed Han yapan bu idealizm ve zafere olan inancıdır. Başka bir deyişle küçük yaşta hedefini belirlemesidir. Yani hedefin ve projen yoksa yok olmaya mahkumsun.
Gelelim Bodrum Tarih Çarşısına. Aslında ıskaladığımız bir gerçek var; turizmin ana öznesi tarih ve kültürdür. Yurt dışı seyahatlerde en çok bu iki hususa odaklanırız. Yeme-içmeyi ve oraya ait müziği de kültür kümesi içinde değerlendirebiliriz. Demem o ki; eğlence, deniz, konaklama üç aşağı beş yukarı her yerde var. Merak edilen gittiğimiz ülkenin tarihi ve kültürüdür.
Bu noktadan hareketle mevcut turizm politikalarımızı alt üst edecek yeni paradigmaya yani değerler dizisine, ayrıca bu arada sosyal ve formal epistemolojik alt yapı çalışmalarına acil ihtiyaç var.
Turist açısından kalıcı iz bırakacak ve domino etkisiyle mükemmel geri dönüşler sağlayacak projelerden biri de bu olmalıdır. Şimdi arkanıza yaslanın, derin bir nefes alın ve gözünüzü hafifçe kapatın. Destanlar devrinden, Bilge Kağan’ın Karakurum bozkırındaki Köktürk yazıtlarını, Kürşad’ı ve Çin seddini hayal edin. Tam Orta Asya maceramızın ve kültürümüzün büyüleyici etkisine kapılmışken Bilge Kağan’ın gür sesiyle irkiliyorsunuz. ”Ey Türk! Üstte mavi gök çökmedikçe, altta yağız yer delinmedikçe, senin ilini, töreni kim bozabilir?”
Türk’ün Orta Asya kültür ve tarihi dijital teknolojinin son imkanlarından da yararlanılarak kapalı çarşının veya zaman tünelinin birinci bölümü canlandırılacak. Efektler ve dönemine ait mimari görünüm bizi beş bin yıl öncesine götürecek.
İkinci departmanda ise Türkistan diyarı, Babürşahlar, Harzemşahlar, Karahanlılar… dönemleri, İslam dinini kurumsal olarak kabul edişimiz ve Batı’ya yolculuğumuzu konu alan görseller eşliğinde enfes bir tarih şöleni sunulacak.
Gelelim üçüncü odaya, Maveraünnehir maceramıza. Selçuklular ve Türklerin Anadolu’yu yurt edinmeleri. Burada Sultan Alparslan’ın savaş ve zafer manifestosu niteliğindeki Malazgirt ovasını inleten, askerleri iliklerine kadar titreten meşhur hutbesi.
Osmanlı döneminin canlandırılması ise ilgi çekecek en önemli sunum olacak. Kolay değil, koca 600 yıl ve bizim Anadolu’da tutunmamıza vesile olan büyük bir tarih şöleni.
Son olarak, Çanakkale zaferi, İstiklal Harbimiz, İstiklal Marşımız ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile başlayan yeni Türkiye Cumhuriyetimiz.
Şimdi gözünüzü açın ve bu projeyi iyice düşünün. Misafirlere dört saatte Türk tarihini, Türklerin nasıl bir millet ve nereden geldiklerini özetleyen, tünel veya kapalı çarşı içinde bir kültür ve tarih şöleni sunuyorsunuz. Tünel çıkışında da otantik bir ortamda Türk Halk müziği, Türk sanat müziği ve folklor gösterileriyle misafirlerin ruhlarına hitap ediyorsunuz. Şimdi soruyorum; böylesi orijinal bir proje tutar mı tutmaz mı? Bırakın turisti, Türkiye’nin değişik okullarından canlı tarih dersi için Bodrum’a turlar düzenlenir ve Bodrum 12 ay turizm merkezine dönüşür.
Artık bırakın şu mankurtluğu, bırakın şu “Karya çocukları” olmayı. Efendiler! Önce kendimiz olalım, kendimiz. Taklitçilikle bir yere varamayacağımızı artık anlayalım. Bu milletin evlatlarını ve geleceğimizi yazık etmeyelim.
Turizmi şahlandıracak ve para kazandıracak bunun gibi orijinal ve özgün projelerdir. Bodrum’un markalaşması da kendisi olmaktan geçer, vesselam.
